GRAFİK ANİMASYON DERS NOTU

Grafik ve Animasyon Ders Notları

TEMEL KAVRAMLAR

Terimler:

Pixel: Ekranda kontrol edilebilen ve resimleri tanımlayabilen en küçük noktalara (ki bu noktalar kare şeklindedir) pixel denir. Bir pixel kırmızı, yeşil ve mavi renklerin karışımından oluşur. Pixellerin sayısı ve renk derinliği resmin kalitesini belirler. Pixel tek başına bir ölçüyü ifade etmez. Yani pixellerin kendi başına en ve boy değerleri yoktur. Öyleyse nasıl, şu kadar cm'lik şu kadar pixellik gibi cümleler kurulabilir? Verilen pixel sayısı belirtilen alan içerisindeki pixel sayısıdır.

Örneğin;          10 cm’deki pixel sayısı 10 denilirse; 10 cm =100mm,

pixel boyutu: 100/10= 10mm’dir.

Dolayısıyla;

10 cm uzunlukta 10 pixel varsa, her pixel 1 cm demektir.

10 cm uzunlukta 100 pixel varsa, her pixel 1 mm. demektir...

            PIcture ELement den kısaltılmıştır. Resimlerin tanımlanmasında kullanılan temel birimdir. Pixel tabanlı resim programlarına Bitmap adı verilir. Dijital ortamda bulunan resimler milyonlarca pixelin bir araya gelmesiyle oluşurlar. Renk ve şiddet düzeyleri ayrıntıları ve sürekliliği belirler. Her pixel rengini ve şiddetini ifade eden bir sayı dizisi ile gösterilir.

                                                                      

            Şekilde bir resmin temel yapısı görülmektedir. Her bir kare bir pixeli temsil eder. Pixeller 0 ve 1 değerini alır 1 ve 0 değerleri aydınlık ve karanlık bölgeleri, nesne ve zemini  temsil ederler. Video resimlerinde ışık seviyelerini daha iyi derecelendirebilmek için pixel başına 1 byte değer kullanılır. Bununla 0 (siyah) ile 255 (beyaz) arasında tam sayılar elde edilir. Ara değerlerde gri tonları olarak isimlendirilir. Renkli resimlerde ise bu ara değerler, kırmızı, mavi, yeşil olan temel renklerin  her biri için m*n ‘lik bir diziye ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla her dizinin gri seviyeleri; kırmızı, mavi ve yeşil pixelde, bileşenlerin şiddetini belirler.

            Buradan çıkarak 8 bitlik bir resimde, her pixel 1 ve 0’lardan oluşur. Bu bitler 2⁸ yani 256 renk meydana getirir.

Dot Pitch(=DPI (Dot Per Inch)): Pixel’i oluşturan kırmızı, mavi ve yeşil renklerinden her birine dot (nokta); Aynı renkli noktaların arasındaki uzaklığı belirleyen ifadeye ise dot pitch ismi verilir.

            1 inch(=2,54 cm) de noktalanan yada pozlanan pixel sayısına dot per inch adı verilir ki bu noktalama yada pozlama işlemi yazıcı yada tarayıcı gibi aygıtlarla gerçekleştirilir.

Inch başına düşen nokta sayısı azalırsa kalite kaybı olur, nokta sayısının gereksiz artması ise kaliteli olur anlamına gelmez. Gereksiz nokta artımı görüntü işlemeyi zorlaştırır, dosya boyutu artar ve görüntü izlenme hızı düşer.

Çözünürlük: Bir defada ekranda görüntülenebilen pixel sayısıdır. Örneğin; 800*600 çözünürlüğündeki ekranda 480000 adet pixel bulunmaktadır.

Resolution: Bir resmin pixel yoğunluğu yani PPI (= Pixel Per Inch) 1 inch karede bulunan pixel sayısıdır. Bir resmi büyütür küçültürken büyüklük ile resolution’ı birbirine bağlarsanız, resmin cm cinsinden büyüklüğü değişmiş görünse bile, görüntü büyüklüğü değişmez.

Internette kullanılacak olan resimler için 72 PPI en ideal ölçüdür.

Anti-aliasing: Piksellerin kare biçimli en küçük resim elemanıdır ve bir resim piksellerin toplamından meydana gelir. Bitmap programlar, mozaik döşer gibi bunları yanyana getirip görüntüyü oluşturur. Düz alanlarda sorun yoktur, ama yuvarlak dönmesi gereken yerlerde tırtıklı bir görüntü ortaya çıkar.

Bunu çözmenin yolu, rengin kenarına kırıklı görüntüyü biraz azaltacak, daha açık pikseller yerleştirme işine anti-aliasing adı verilir.

                                  

Interpolation: Bir resim büyütülürken araya pixellerin otomatik olarak eklenmesi olayına verilen isimdir. Örneğin, 14*10 cm lik bir resmi, 70*50 cm yapılmak isteniyorsa yoğunluk buna müsaade ettiği sürece bozulma yaşanmaz, aksi takdirde resimler interpolation’a maruz kalarak bozulmalar yaşanır.

Resim formatları:

            Kodlama ve sıkıştırma algoritmalarına göre nitelendirilen ve en çok karşılaşılan formatlar şunlardır.

1. BMP: En temel resim formatıdır. Windows işletim sistemi için Microsoft, PCX formatını geliştirerek oluşturmuştur. 16 ve daha fazla renk kaydedebilen ve herhangi bir sıkıştırma yapmayan, oldukça hızlı ve boyut olarak hafızada fazla yer kaplayan bir formattır. Pixel derinliği 1-24 bit arasındadır. Windowsta Paint programının desteklediği dosya formatıdır. Bu formatta renk sayısından ziyade resmin büyüklüğü önemlidir. Mesela; 16 renkli(2⁴), 800*600 çözünürlüğünde bir BMP dosyası: 800*600*1/2=240000 byte(=240 kbyte) yer kaplar. (1/2 alınmasının nedeni, 1 byte 8 bittir, 16 renkte 4 bit yani 1 byte’ın yarısı kullanılmıştır.)

2. GIF (Graphics Interchange Format): Internet üzerinde yaygın olarak kullanılan bir format olup az sayıda renk içeren (1 ve 8 bitlik) dökümanlarda oldukça iyi sıkıştırma sağlar. Buda resmin hızlı görüntülenmesini doğrudan etki eder. Animasyonlarda zamanlama ve farklı boyutlardaki resimleri bir arada tutma desteği ile saydam renk tanımlaması ve farklı katmanlarda çalışabilmesi gibi üstünlükleri vardır. LZW isimli sıkıştırma algoritması kullanmaktadır.

3. JPEG (=JPG (The Joint Photographic Experts Group)): Gerçek renk değerini içeren bir sıkıştırma formatıdır. Görüntünün algılanması için çok gerekli olmayan detayları atarak sıkıştırma yapılmasından dolayı kayıplı formatlar arasında yer alır. Kaybedilen detaylar hiçbir şekilde getirilemez. 256 ve daha fazla renk kullanan resimler için idealdir. Dolayısıyla daha az renk içeren uygulamalarda kaliteyi düşürür ve boyutunda değişme gerçekleştirmez. 24 bit True Color uygulamalarda resim kalitesinde gözle görülür kayıplar meydana gelmektedir. Megabyte olan resim boyutlarını duruma göre rahatlıkla kilobyte seviyelerine düşürür.

4. TIFF (=TIF (Tagged Image File Format)): Farklı işletim sistemleri ve uygulamalar arasında kayıpsız ve esnek bir dosya yapısı sağlayan çalışmalar için kullanılan formattır. Bu format, RGB, CMYK, LAB gibi tüm renk birimlerini destekler. Pek çok sıkıştırma algoritmasıyla birlikte sık olarak LZW sıkıştırma algoritmasını da kullanmaktadır. Bu formatı kullanan resimler, herhangi bir uygulama ortamına alındıklarında, görüntünün ve zeminin renk değerlerini azaltma ve değiştirme olanağına izin verirler. Çok sayıda alfa kanalı desteklemektedir. JPG’e göre hafızada daha fazla yer kaplamaktadır.

5. PSD: Photoshop uygulamalarına özel bir formattır. Çok sayıda alfa kanalı, path ve layer,’ı destekleyerek, ikili dosya, indekslenmiş renk, RGB, CMYK, LAB COLOR, Duetone biçimlerinde çalışmaya olanak sağlar. Çalışmaya yönelik kullanılır, dosya transferine pek olanak sağlamaz.

6. PNG (Portable Network Graphics): 48 bitlik True Color desteği olan formattır. Kayıpsız Wave Table sıkıştırma yöntemini kullanır. Şu anda mevcut olmayan kayıpsız gerçek renk ve saydamlık bilgilerini içeren resim kalitesini internete taşımayı amaçlar. Bu saydamlık bilgileri alfa kanalında saklanmaktadır.

7. EPS (Encapsulated Postscript): Vektör ve pixel tabanlı görüntüler için kullanılan formattır. Çoğunlukla matbaacılar tarafından kullanılır. QuarkXpress, Adobe Photoshop, Illustrator, Corel Draw vb. programlarda kullanılırlar.